Czym jest prolongata kredytu i w jakich sytuacjach z niej skorzystać?

Czym jest prolongata kredytu i czym różni się od karencji oraz wakacji kredytowych?

Prolongata kredytu to aneks do umowy, który zmienia harmonogram spłaty, najczęściej przez wydłużenie okresu kredytowania, bez zaciągania nowego zobowiązania.

W przeciwieństwie do karencji spłaty kapitału, gdzie przez określony czas opłacasz głównie odsetki, prolongata zmienia na stałe długość okresu spłaty oraz wysokość rat. Od ustawowych wakacji kredytowych odróżnia ją brak odgórnych ram ustawowych, indywidualne negocjacje z bankiem oraz fakt, że nie dotyczy wyłącznie zawieszenia rat, lecz całego harmonogramu na kolejne lata.

Na gruncie Prawa bankowego prolongata zalicza się do działań restrukturyzacyjnych: bank może według art. 75c zaproponować zmianę warunków spłaty, jeżeli uzna, że taka zmiana przywróci realną możliwość regulowania rat. Konstrukcja prawna kredytu pozostaje bez zmian, w tym zabezpieczenie hipoteczne oraz sposób naliczania odsetek.

• Wspólne elementy to nadal umowa kredytu, zabezpieczenie hipoteczne i obowiązek posiadania zdolności kredytowej po zmianie harmonogramu.
• Różnice dotyczą charakteru pomocy: karencja przynosi ulgę krótkoterminową, ustawowe wakacje kredytowe działały na mocy szczególnych ustaw, a prolongata kredytu opiera się na indywidualnym porozumieniu z bankiem.

W jakich sytuacjach skorzystanie z prolongaty kredytu ma największy sens dla kredytobiorcy?

Prolongata kredytu ma największe znaczenie, gdy Twoje dochody przejściowo spadły, rata stanowi wyraźnie ponad 30–40% domowego dochodu, a jednocześnie nie chcesz doprowadzić do powstania zaległości i wypowiedzenia umowy.

Typowe sytuacje to utrata części dochodu w rodzinie, przejście na zasiłek, pojawienie się nowych stałych kosztów, na przykład związanych z dzieckiem, chorobą lub nagłym remontem. W takich warunkach celem staje się obniżenie raty do poziomu, który umożliwia regularną spłatę i utrzymanie podstawowych wydatków życiowych bez zalegania wobec banku. Podobne progi relacji raty do dochodu pojawiają się w państwowych mechanizmach wsparcia, na przykład przy wakacjach kredytowych i w Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, co potwierdza, że powyżej tego poziomu ryzyko problemów ze spłatą wyraźnie rośnie.

Inny scenariusz to czasowe obniżenie dochodów przy przejściu na działalność gospodarczą, zmianie branży albo przerwie w pracy zawodowej. Wtedy niższa rata po prolongacie może dać Ci kilka lat oddechu, w trakcie których ustabilizujesz dochody i przygotujesz się do nadpłat.

• Dla kredytów hipotecznych prolongata przynosi efekt przede wszystkim przez wydłużenie okresu nawet do 35 lat, o ile pozwala na to wiek kredytobiorcy.
• Dla kredytów gotówkowych wydłużenie spłaty o kilka lat często zmniejsza ratę wyraźnie, ale zwiększa łączny koszt odsetek, więc sprawdza się przede wszystkim przy ryzyku powstania zaległości.

Jakie są rodzaje prolongaty kredytu i jak działa wydłużenie okresu spłaty w praktyce?

Najczęściej prolongata kredytu przyjmuje formę wydłużenia okresu spłaty, choć bank może także połączyć ją ze zmianą rodzaju rat, dni spłaty lub sposobu rozliczania nadpłat.

W praktyce spotkasz kilka wariantów: samo wydłużenie okresu spłaty z zachowaniem rat annuitetowych, przejście z rat malejących na równe, wydłużenie okresu połączone z tymczasową karencją albo opracowanie indywidualnego harmonogramu z różnymi wysokościami rat w kolejnych latach. Zakres zmian zależy od Twojej sytuacji oraz polityki danego banku.

Przykład: przy kredycie na 400 000 zł na 25 lat rata przy oprocentowaniu około 6,5% w skali roku oscyluje w okolicach 2 700–2 900 zł. Po wydłużeniu okresu do 35 lat rata spada do poziomu około 2 200 zł, lecz rośnie suma odsetek naliczonych w całym okresie spłaty.

• Wydłużenie okresu – najczęstsza forma, docelowo niższa rata, wyższa suma odsetek.
• Zmiana rodzaju rat – przejście z rat malejących na równe obniża ratę początkową, ale zwiększa koszt odsetkowy na starcie.

Jak bank liczy ratę po prolongacie kredytu i jaki wpływ ma to na całkowity koszt zadłużenia?

Po prolongacie kredytu bank przelicza ratę od aktualnego salda kapitału, przy tym samym oprocentowaniu lub nowej stawce, dzieląc pozostałą kwotę na dłuższy okres, co obniża ratę, lecz podnosi łączny koszt odsetek.

Oprocentowanie zmienne w polskich kredytach mieszkaniowych opiera się obecnie głównie na wskaźniku WIBOR (np. WIBOR 3M) powiększonym o marżę banku. Przykładowo przy saldzie kredytu 350 000 zł, oprocentowaniu około 6,5% i okresie 20 lat rata przekracza około 2 600 zł, a po wydłużeniu okresu do 30 lat spada do około 2 200 zł. Oznacza to jednak, że całkowita suma odsetek w dłuższym wariancie jest wyraźnie wyższa.

W takim scenariuszu różnica w samych odsetkach może wynieść nawet około 170 000 zł, co dobrze pokazuje, że niższa rata to cena w postaci dłuższego okresu zadłużenia i wyższego łącznego kosztu finansowania.

Ważne: publikacja POLSTR i indeksów składanych już trwa, jednak zmienne oprocentowanie w nowych hipotekach pozostaje oparte na WIBOR do czasu startu ofert na POLSTR. Zgodnie z aktualną mapą drogową kredyty mieszkaniowe oparte o POLSTR wejdą do sprzedaży od II kwartału 2026 r..

Jak wygląda procedura wnioskowania o prolongatę kredytu krok po kroku i jakie dokumenty przygotować?

Proces uzyskania prolongaty kredytu przypomina standardowy wniosek o zmianę warunków, obejmuje złożenie wniosku restrukturyzacyjnego, analizę sytuacji przez bank i podpisanie aneksu po pozytywnej decyzji.

Na początku kontaktujesz się z bankiem, najlepiej zanim powstanie zaległość większa niż 30 dni. Następnie wypełniasz wniosek o restrukturyzację zadłużenia, w którym opisujesz przyczyny trudności, proponowany zakres zmian oraz przedstawiasz prognozę dochodów w kolejnych miesiącach.

1. Przygotowanie dokumentów – aktualne zaświadczenia o dochodach, wyciągi z rachunków, zestawienie stałych kosztów, ewentualne zaświadczenia z urzędu pracy lub ZUS.
2. Złożenie wniosku – w oddziale, poprzez bankowość elektroniczną albo infolinię, zgodnie z procedurą danego banku.
3. Analiza przez bank – ocena aktualnej i przyszłej zdolności kredytowej, weryfikacja BIK oraz historii spłat kredytów.
4. Decyzja i aneks – akceptacja, odmowa lub propozycja innego wariantu restrukturyzacji i przygotowanie aneksu z nowym harmonogramem.
5. Wdrożenie nowych warunków – po podpisaniu aneksu zaczynasz spłatę według nowego harmonogramu.

Do momentu podpisania aneksu reguluj raty według dotychczasowego harmonogramu, ponieważ narastające zaległości utrudniają uzyskanie korzystnego rozwiązania restrukturyzacyjnego.

Jakie warunki, ograniczenia i wymagania stosują banki przy udzielaniu prolongaty kredytu?

Bank przyznaje prolongatę kredytu po ocenie, czy zmiana harmonogramu przywróci realną możliwość spłaty rat i nie prowadzi do nadmiernego ryzyka po stronie kredytodawcy.

W praktyce analizowane są dochody netto gospodarstwa domowego, udział rat w dochodzie, liczba osób na utrzymaniu, stabilność zatrudnienia, historia spłaty kredytu oraz liczba innych zobowiązań. Dodatkowym ograniczeniem staje się wiek kredytobiorcy, ponieważ większość banków wymaga, aby przy ostatniej racie nie przekraczał on zazwyczaj 70–75 lat.

Banki zastrzegają sobie prawo do odmowy prolongaty, jeżeli zaległości przekroczyły pewien poziom, na przykład powyżej 90 dni, albo sytuacja finansowa kredytobiorcy nie daje szans na poprawę nawet po obniżeniu raty. W takich przypadkach częściej proponuje się sprzedaż zabezpieczenia lub inne formy restrukturyzacji.

• Warunek dochodowy – wskaźnik rat do dochodu powinien mieścić się w akceptowalnym przedziale po prolongacie.
• Warunek wiekowy – maksymalny okres spłaty ograniczają zarówno regulacje nadzoru, jak i polityka konkretnego banku.
• Warunek historii spłaty – brak długotrwałych poważnych opóźnień zwiększa szansę na pozytywną decyzję.
• Warunek zabezpieczenia (LTV) – przy wysokim wskaźniku relacji salda kredytu do wartości nieruchomości bank ostrożniej podchodzi do dalszego wydłużania okresu spłaty i może oczekiwać dodatkowych zabezpieczeń lub dokładniejszej aktualizacji wyceny.

Jakie są koszty podpisania aneksu prolongacyjnego?

Prolongata kredytu poza wyższym kosztem odsetek zwykle wiąże się także z bezpośrednimi opłatami za sam aneks oraz potencjalnymi kosztami okołokredytowymi.

• Prowizja za aneks – wiele banków pobiera opłatę za przygotowanie i podpisanie aneksu, najczęściej w formie stałej kwoty (kilkadziesiąt lub kilkaset złotych) albo niewielkiego procentu od salda zadłużenia.
• Aktualizacja wyceny nieruchomości – przy dużej zmianie parametrów kredytu bank może zlecić nowy operat szacunkowy, którego koszt ponosi kredytobiorca; mówimy zwykle o kilkuset złotych.
• Ubezpieczenia powiązane – wydłużenie okresu spłaty oznacza konieczność utrzymania ochrony ubezpieczeniowej (na przykład ubezpieczenia na życie lub nieruchomości) przez dłuższy czas, co wpływa na łączny koszt kredytu.

Przed złożeniem wniosku poproś bank o symulację rat wraz z pełną listą opłat jednorazowych i cyklicznych, aby ocenić, czy prolongata jest opłacalna w Twojej sytuacji.

Jak prolongata kredytu wpływa na zdolność kredytową, historię w BIK i ryzyko wpisów do rejestrów dłużników?

Prolongata kredytu obniża miesięczną ratę, co poprawia prosty wskaźnik zdolności kredytowej, ale wydłuża czas zadłużenia, a informacja o restrukturyzacji pozostaje widoczna w historii kredytowej.

Jeżeli wystąpiły opóźnienia przekraczające 60 dni, bank ma prawo przekazać informację o zaległościach do BIK i biur informacji gospodarczej, a dane na temat niespłaconego w terminie zobowiązania mogą być przetwarzane przez 5 lat od uregulowania długu. Dzieje się tak pod warunkiem, że wcześniej poinformował Cię o zamiarze przekazania tej informacji oraz o skutkach dla Twojej historii kredytowej. Prolongata nie usuwa istniejących wpisów, ale zmniejsza ryzyko dalszego pogorszenia historii.

W biurach informacji gospodarczej (takich jak KRD) wpis powstaje po spełnieniu wymogów kwotowych i opóźnieniu co najmniej 60 dni, a jego utrzymanie zależy od dalszej spłaty oraz ewentualnych postępowań windykacyjnych. Wcześniej wierzyciel musi m.in. wysłać do Ciebie wezwanie do zapłaty i odczekać co najmniej 30 dni od jego doręczenia. Utrzymanie regularnych spłat po prolongacie staje się sygnałem, że odzyskujesz kontrolę nad zobowiązaniem.

• Pozytywny efekt – niższa rata ogranicza ryzyko nowych opóźnień i kolejnych negatywnych wpisów.
• Negatywny efekt – w raportach może widnieć informacja o restrukturyzacji, co część instytucji traktuje jako zwiększone ryzyko przy nowych wnioskach kredytowych.

Prolongata kredytu czy inne rozwiązania restrukturyzacyjne, co wybrać przy problemach ze spłatą rat?

Prolongata kredytu jest pierwszą linią obrony przy przejściowych trudnościach, natomiast Fundusz Wsparcia Kredytobiorców, kredyt konsolidacyjny lub sprzedaż nieruchomości wchodzą w grę przy trwalszych problemach ze spłatą.

Fundusz Wsparcia Kredytobiorców udziela zwrotnej pomocy, która pokrywa część rat kredytu mieszkaniowego do określonego limitu i okresu, a spłata wsparcia następuje po karencji, z częściowym umorzeniem po terminowym uregulowaniu części rat. Aktualnie wsparcie może sięgać do 3 000 zł miesięcznie przez maksymalnie 40 miesięcy, z łączną kwotą pożyczki do około 120 000 zł, spłacaną w maksymalnie 200 ratach na preferencyjnych zasadach.

Taki mechanizm ma inne skutki niż prosty aneks prolongacyjny, ponieważ powstaje dodatkowe zobowiązanie wobec FWK. Przy kilku drogich kredytach konsolidacja w postaci jednego kredytu z dłuższym okresem spłaty porządkuje strukturę zobowiązań, jednak często wiąże się z dodatkowymi kosztami i nową oceną zdolności kredytowej. Przy trwałej utracie dochodów niekiedy jedyną racjonalną decyzją staje się sprzedaż nieruchomości i uregulowanie zadłużenia, zanim narosną odsetki karne oraz koszty egzekucji.

Decyzja pomiędzy samą prolongatą, FWK, konsolidacją lub sprzedażą wymaga chłodnej oceny, czy przy nowych parametrach zadłużenia rzeczywiście odzyskasz zdolność do regulowania zobowiązań w horyzoncie kilku lat.

Jak bezpiecznie negocjować prolongatę kredytu z bankiem i na co zwrócić uwagę w podpisywanym aneksie?

Bezpieczne negocjacje prolongaty kredytu polegają na rzeczowej prezentacji swojej sytuacji finansowej, porównaniu kilku wariantów harmonogramu i dokładnym sprawdzeniu zapisów aneksu przed podpisaniem.

Na etapie rozmów przedstaw realistyczny plan budżetu domowego, w tym kwotę raty, którą jesteś w stanie regulować co miesiąc bez narastania nowych długów. Poproś o co najmniej dwa warianty harmonogramu, na przykład z różnymi okresami spłaty, aby porównać raty i łączny koszt odsetek w arkuszu kalkulacyjnym.

Przed podpisaniem aneksu sprawdź, czy bank nie zmienia marży, opłat dodatkowych ani zabezpieczeń w sposób, który nadmiernie zwiększa Twoje ryzyko. Zwróć uwagę na zapisy dotyczące nadpłat i możliwości późniejszego skrócenia okresu kredytowania po poprawie sytuacji finansowej.

Jeżeli jakikolwiek zapis aneksu budzi wątpliwości, skonsultuj treść dokumentu z prawnikiem lub niezależnym ekspertem, zanim złożysz podpis.

Słowniczek pojęć

FAQ – najczęściej zadawane pytania